Đây là 3 bài học kinh doanh từ những kinh nghiệm đã thất bại, rất mong nó sẽ có ích cho các bạn muốn khởi nghiệp trong ngành F&B.
Bài học 1: Không phải mô hình nào cũng phát triển thành chuỗi được
Năm 2007, tôi có cùng một người em mở quán cà phê có tên Cafe 8 trên đường Nguyễn Văn Tố. Đây là quán cà phê đầu tiên ở Hà Nội bán các sản phẩm đồng giá 8.000/ly. Doanh thu cuối ngày là đếm cốc để tính ra tiền.
Quán ấy cũng đông, nhưng lại rất khó nhân rộng mô hình vì vướng mức giá 8.000 đồng. Sau một thời gian chúng tôi cũng có điều chỉnh giá lên, giống như trường hợp của Phở 24 trước đây. Ban đầu Phở 24 để mức giá là 24.000 đồng/bát, sau cũng phải tăng lên và con số 24 được lý giải lại là “24 loại gia vị cho vào bát phở”. Chúng tôi thì không nghĩ ra câu chuyện mới cho số 8 sau khi tăng giá. Sau 5 năm thì chủ nhà cũng đòi lại mặt bằng nên mô hình ấy dừng lại.
Sau Cafe 8, tôi có mua lại một quán khác và mở thương hiệu Cookie Jar Cafe. Đây cũng là một trong những quán đầu tiên của Hà Nội phát triển theo mô hình cà phê teen, đồ uống đá xay và được chuyên trang Travel của Kênh truyền hình danh tiếng CNN bình chọn vào Top 5 quán cà phê đáng đến nhất Hà Nội.
Tại đây, người trẻ không chỉ đến thưởng thức đồ uống mà còn lựa những góc ảnh sáng đẹp để chụp ảnh. Quán có cách trang trí rất dễ thương nên thu hút khách hàng tốt.
Tuy nhiên mô hình cũng chỉ đến đây và dừng, không phát triển được nữa. Đến nay Cookie Jar Cafe vẫn tồn tại ở phố Lý Nam Đế, nhưng đã chuyển thành một quán cà phê bình thường, như bất kỳ quán nào khác bạn có thể tìm thấy thấy trên phố.
Từ hai trường hợp trên, tôi rút ra rằng có những mô hình mà dung lượng phát triển chỉ có giới hạn, không thể nhân rộng thành nhiều điểm. Với một số mô hình phát triển theo trào lưu (trend), ban đầu có thể chạy nhanh nhưng sau trào lưu đã hết, chúng ta nên xoay chuyển mô hình mới. Nếu cứ giữ nguyên mô hình cà phê teen như ngày xưa thì quán của tôi sẽ không có khách, và thực tế đã mất khoảng 6 tháng như thế. Sau này chuyển đổi thành quán cà phê bình thường, tôi đã có lượng khách quen ổn định và đến giờ quán vẫn tồn tại.
Bài học 2: Sản phẩm phù hợp quan trọng nhất
Năm 2013, McDonald’s gia nhập thị trường Việt Nam. Tôi hy vọng bánh burger sẽ trở thành một phần ẩm thực Việt, vì McDonald’s là một ông lớn và trước đó đã có Burger King rồi. Tôi không muốn đứng ngoài làn sóng này nên tranh thủ bắt theo, mở một thương hiệu mang tên Maxi Burger.
Thương hiệu của tôi tập trung làm bánh cỡ to, bằng với cỡ to nhất trên menu của Burger King và có mức giá thấp hơn. Cửa hàng của tôi nhỏ xíu nằm trong TTTM Royal City, ngay sát cửa hàng to đùng của Carl Jr’s, một trong 5 thương hiệu bán bánh burger lớn nhất nước Mỹ.
Sau vài tháng, Carl Jr’s đóng cửa. Sau gần 2 năm, thương hiệu burger của tôi cũng ngừng kinh doanh trong TTTM. Đến nay, ngay cả Burger King cũng phải thu hẹp quy mô kinh doanh, vì sản phẩm bánh burger dường như chưa thể trở thành một phần thói quen của người Việt.
Trước đây, có một trường hợp tương tự là cơm kẹp Vietmac. Cơm kẹp có hình thức như bánh burger, chỉ thay vỏ bánh mì bằng cơm. Nhưng vì khách hàng chưa quen sử dụng bánh burger, nên cơm kẹp cũng thất bại.
Bài học tôi rút ra là kể cả thương hiệu mạnh đến mấy, chuỗi vận hành chuẩn tốt đến mấy nhưng sản phẩm mới là yếu tố then chốt. Kể cả với sự góp mặt của ông lớn McDonald’s, bánh burger vẫn không là món ăn khoái khẩu và thường nhật của người Việt. Thế nên khi sức mua không đủ lớn, thị trường quá nhỏ thì việc những thương hiệu với sản phẩm lõi là bánh burger gặp khó là chuyện đương nhiên.
Bài học 3: Càng đông, quy định từ đầu càng phải chặt chẽ
Năm 2006 – 2007, tôi cùng một số anh em mở thương hiệu ẩm thực Việt. Trước đó, tôi có 4 năm làm trong ngành du lịch, có cơ hội đi khắp các vùng miền và chứng kiến sự phát triển (cũng như đóng cửa) của nhiều nhà hàng. Lúc đó chúng tôi chọn mô hình nhắm vào khách du lịch nước ngoài đến Việt Nam. Dựa trên quan hệ có sẵn, chúng tôi đã liên hệ với nhiều nhà điều hành tour nên Nhà hàng ký được nhiều hợp đồng, mô hình chạy khá tốt.
Chúng tôi có 3 người sáng lập chính và một số thành viên góp vốn khác.Vì sợ gọi vốn lớn từ bên ngoài dễ dẫn đến mất quyền kiểm soát, chúng tôi quyết định gọi nhiều người, mỗi người một ít. Cuối cùng khi thành lập dự án, lượng cổ đông phình lên nhanh, 9 người.
Ban đầu mỗi người góp một việc, cùng nhau làm nên mô hình phát triển rất tốt. Tuy nhiên vấn đề phát sinh sau đó một năm, khi mỗi người nhìn về một hướng. Nhiều người mong muốn mở thêm nhà hàng thứ 2 vì đã mất công làm marketing, việc kết nối với công ty du lịch đã xong rồi, mở thêm là chạy bình thường thôi. Có người lại bảo đem tiền ra chia, còn tôi, do nhìn thấy tiềm năng thị trường đồ ăn nhanh nên tôi đề nghị tham khảo và đi theo hướng mở chuỗi fast food. Họp hành liên miên, cuối cùng chẳng ai nghe ai, tôi rời vị trí điều hành cùng với 1 founder khác mở công ty Du lịch. Số vốn ban đầu thu về hụt đi 60 triệu.
Mọi người vẫn hay nói rằng trong làm ăn không nên làm chung với nhiều người, nhưng tôi không đồng ý với ý kiến ấy. Nhiều hay ít không quan trọng, bằng việc ngay từ đầu chúng ta phải đặt ra luật chơi và mọi người đều phải tuân thủ luật chơi ấy.
Thanh Tuyền – Sưu tầm.
Đọc thêm:
5 loại cây trồng khởi nghiệp, làm giàu tại nông thôn.
Triết lý thành công của Vua dầu mỏ Rockefeller: Không bao giờ phàn nàn, Không bao giờ giải thích…
Chiến lược kinh doanh sẽ xuất sắc khi nào?
5 lí do khiến khách hàng đưa ra lời từ chối với bạn hoặc mua hàng cho đối thủ cạnh tranh.
